ดูเหมือนว่าเราฝึกโยคะให้ร่างกายเราไม่เท่าเทียมกัน
คลาสโยคะโดยทั่วไปมักจะพูดถึงเรื่องการเหยียดยืดลำตัวด้านหน้า ด้านหลัง และด้านข้างไม่เท่ากัน อาสนะในหมวดหมู่ท่าแอ่นหลังหรือ Backbend และท่าก้มตัวหรือ Forward Bend มีอยู่มากมาย แต่เรากลับไม่ค่อยได้ฝึกอาสนะท่าเอียงข้างหรือ Side Bend มากนัก หากจะให้ยกตัวอย่าง Side Bend เราจะนึกออกแค่ไม่กี่ท่า
แม้ว่า Side Bend จะไม่ค่อยถูกแยกออกมาเป็นหมวดหมู่ของตัวเองอย่างชัดเจน แต่หากเราลองพิจารณาอาสนะต่าง ๆ ให้รอบด้านมากขึ้น เราจะพบว่ามีหลายท่าที่มี Side Bend เป็นองค์ประกอบรวมอยู่ด้วย ตัวอย่างเช่น Triangle Pose, Side Angle Pose หรือ Side Plank Pose เป็นต้น
อันที่จริง Side Bend มีประโยชน์มากมายหลายข้อ มีส่วนช่วยสร้างความแข็งแรงให้กับกระดูกสันหลัง ช่วยในเรื่องการหายใจ นอกจากนี้การฝึก Side Bend ยังช่วยในการพัฒนาการฝึกอาสนะอื่น ๆ ที่อาจจะดูแล้วไม่น่าจะเกี่ยวข้องอะไรเลยกับ Side Bend ได้อีกด้วย
เหยียดยืดยามเช้า
โดยทั่วไปเวลาตื่นนอนตอนเช้าเรามักจะบิดขี้เกียจโดยการเหยียดแขนสองข้างขึ้นเหนือศีรษะพร้อมกับสูดลมหายใจเข้าเต็มปอด จริง ๆ แล้วนั่นก็เป็นการทำ Side Bend เหมือนกัน ซึ่งมันเป็นไปตามสัญชาตญาณ คงมีไม่มากนักที่ตื่นนอนขึ้นมาก็ทำท่าก้มตัวหรือ Forward Bend กันแต่เช้า (อืมแต่ก็ไม่แน่ อาจจะมีคนฝึกโยคะบางคนทำก็ได้นะครับ) หากใครเลี้ยงแมวหรือสุนัขที่บ้าน ลองแอบสังเกตดูนะครับ ตอนเช้าหรือตอนเจ้าสี่ขาเหล่านี้ตื่นนอน พวกมันก็ทำ Side Bend เหมือนกัน แม้จะดูแตกต่างไปจากที่เราทำบ้างนิดหน่อย
Side Bend ยามเช้าช่วยปลุกเราให้ตื่นจากการหลับใหล ทำให้รู้สึกกระปรี้กระเปร่า เวลาที่เรายืดด้านข้างของลำตัวนั้น เรากำลังยืดด้านข้างของซี่โครงและกล้ามเนื้อที่อยู่ระหว่างซี่โครงแต่ละซี่ กล้ามเนื้อนี้มีชื่อว่า Intercostals (อ่านว่า อินเตอร์คอสทอล) Intercostals เป็นหนึ่งในกล้ามเนื้อที่ช่วยในการหายใจ ลมหายใจที่เราสูดเข้าไปเวลาที่เราบิดขี้เกียจตอนเช้าจึงเป็นลมหายใจที่ลึกเข้าไปเต็มปอด เหมือนเป็นการช่วยปลุกและให้พลังงานแก่ทุก ๆ เซลล์ในร่างกาย
Intercostals
เคยรู้สึกเจ็บบริเวณด้านข้างลำตัวเวลาทำท่าแอ่นหลังหรือท่าบิดตัวบ้างมั๊ยครับ เป็นไปได้ว่าตรงที่เจ็บอาจจะเป็นกล้ามเนื้อ Intercostals อาสนะที่ต้องเปิดช่วงหน้าอกและซี่โครงทุกท่าล้วนแล้วแต่ต้องการความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ Intercostals ทั้งนั้น เพราะฉะนั้นจำเป็นแน่นอนสำหรับการทำท่า Backbend ส่วนท่าบิดลำตัวหรือ Twist แม้จะเปิดซี่โครงทีละข้าง แต่ก็จำเป็นต้องมี Intercostals ที่ยืดหยุ่นดีเช่นกัน เพราะถึงอย่างไรก็ต้องสลับทำให้ครบทั้งขวาและซ้าย ดังนั้นเราสามารถกล่าวได้ว่าการฝึก Side Bend เป็นประจำก็จะมีส่วนช่วยพัฒนาการฝึกอาสนะในหมวดหมู่อื่น ๆ ได้อีกมาก
เวลาเกร็งกล้ามเนื้อ Intercostals ซี่โครงจะหดตัว ซี่โครงแต่ละซี่จะเคลื่อนเข้ามาใกล้กัน ในทางกลับกัน เมื่อกล้ามเนื้อ Intercostals ผ่อนคลาย ซี่โครงจะขยาย แต่ละซี่ก็จะเคลื่อนออกห่างจากกัน กล้ามเนื้อ Intercostals ของซี่โครงข้างขวาและซ้ายสามารถทำงานแยกจากกันได้ ดังนั้นเวลาเราทำ Side Bend กล้ามเนื้อ Intercostals ด้านหนึ่งจะเกร็งตัวทำให้ลำตัวด้านนั้นหดตัวสั้นลง ในขณะที่กล้ามเนื้อ Intercostals ของอีกข้างถูกยืดออก ทำให้ลำตัวด้านนั้นยืดออกยาว
กายวิภาคของการหายใจ
Intercostals อาจไม่ใช่กล้ามเนื้อหลักในการหายใจ แต่การมีกล้ามเนื้อ Intercostals ที่แข็งแรงก็ช่วยได้มากในเรื่องความยืดหยุ่นของปอด เวลาที่เราหายใจเข้ากะบังลมจะเคลื่อนลงด้านล่างเพิ่มพื้นที่ให้ปอดขยายตัวออก โดยปกติแล้วปอดซึ่งถูกบรรจุอยู่ในซี่โครงจะขยายตัวได้เหมือนกับลูกโป่ง คือขยายออกได้รอบทิศทาง ด้านหน้า ด้านหลัง ด้านขวาและซ้าย ดังนั้นหากกล้ามเนื้อ Intercostals ขาดความยืดหยุ่นที่เพียงพอก็จะทำให้ซี่โครงไม่สามารถกางออกได้รอบทิศทาง การขยายตัวของปอดก็จะถูกจำกัด ความตึงของกล้ามเนื้อ Intercostals จึงมีส่วนในการจำกัดความจุของปอดเวลาที่เราหายใจเข้า
ในทางตรงกันข้าม การหายใจออกก็เหมือนกับเวลาเราบีบน้ำออกจากฟองน้ำที่ชุ่มน้ำ หากกล้ามเนื้อ Intercostals ไม่แข็งแรง เราก็ไม่สามารถกำจัดคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากปอดได้เต็มที่ รวมไปถึงสารพิษต่าง ๆ ที่ร่างกายต้องการกำจัดผ่านการหายใจออกนี้ด้วย
Side Bend จึงมีความสำคัญในหลาย ๆ แง่มุม ลองให้เวลากับตัวเองเวลาที่ค้างอยู่ในอาสนะต่าง ๆ สร้างความตระหนักรู้และสังเกตการหายใจ เพราะลมหายใจของเราเชื่อมโยงกายและใจเข้าด้วยกัน ดังนั้นอะไรก็ตามที่ทำให้การหายใจของเรามีคุณภาพก็ย่อมจะช่วยส่งเสริมการฝึกโยคะของเราไปด้วย และหากพบว่าการหายใจของเรายังมีปัญหาอยู่ล่ะก็ บางทีการฝึกท่า Side Bend อาจช่วยได้ครับ
